20 مستندی که زندگی‌تان را دگرگون می‌سازد

افرادی که به فیلم و سینما علاقه دارند اغلب به دنبال فیلم‌هایی هستند که بر اساس داستان‌های واقعی ساخته شده‌اند، به همین دلیل فیلم‌های مستند طرفداران خاص خود را دارند. بهترین مستندها مستندهایی هستند که نه‌تنها احساساتی مانند هیجان و لذت را در ما بیدار می‌کنند بلکه چشم‌انداز جدیدی به ما می‌بخشند. در اینجا 20 مستند قوی، هیجان‌انگیز و تأثیرگذار را به شما معرفی می‌کنیم که چشم‌انداز جدیدی به شما می‌بخشند.

کرت کوبین: مونتاژ هک (2015)

لینک یوتیوب
کیت کوبین در سن 27 سالگی یکی از برترین موسیقیدان‌های جهان بود که این شهرت به دلیل بیماری روحی و اعتیادش به مواد مخدر، باعث شکست او شد. این مستند (KURT COBAIN: MONTAGE OF HECK) که از زبان بازماندگانش روایت می‌شود (ازجمله همکارانش در نیروانا) بیانگر داستان زندگی او و قطعات ساخته‌شده‌اش است. این مستند به‌جای پرداختن به شهرت او، به بیماری روحی، هنر و رابطه‌اش با همسرش کورتنی لاو، می‌پردازد.

شبانه (2014)

لینک یوتیوب
جسی ماس به‌عنوان یک کارگردان به سراغ مردم شهر ویلیتسون می‌رود، یک شهر کوچک در داکوتای شمالی که پس از انفجار نفت در دوران رکود اقتصادی جمعیت زیادی را به خود دید. با افزایش مهاجرت جویندگان کار به این شهر کوچک، مردم آن نسبت به ساکنان جدید برخورد سردی داشتند، جز جی رینک که کلیسای خود را به‌عنوان مکانی برای عبادت این افراد جدید، قرار دارد. فیلم شبانه (THE OVERNIGHTERS) نشان می‌دهد که زندگی ساکنان و حاشیه‌نشینان یک شهر چگونه است و یک فرد با نیت خوب می‌تواند حقایق زندگی مدرن را به افرادی که خود را به کوری زده‌اند نشان دهد.

بهترین چیز افتضاحی که می‌توانست رخ دهد (2016)

لینک یوتیوب
این فیلم موزیکال (BEST WORST THING THAT EVER COULD HAVE HAPPENED) استفان ساندهیم، با همکاری آهنگساز معرف هال پرینس و نقش‌آفرینی لانی پرایس ساخته شده است. زمانی که پرایس و همکارانش (شامل جیسون الکساندر) در سال 1981 در فیلم Merrily We Roll Along نقش‌آفرینی کردند انتظار موفقیت بزرگی را داشتند. اما این فیلم یک شکست آشکار بود و باعث ناراحتی بازیگران و عوامل کار شد. سال‌ها بعد پرایس و سایر بازیگران دوباره گرد هم جمع شدند تا مستندی بسازند که به ما نشان دهد زندگی پر از پستی‌وبلندی است و انسان در رویارویی با مشکلات است که خودش را می‌شناسد.

من کاکا سیاه تو نیستم (2016)

لینک یوتیوب
مستند رائول پک (I AM NOT YOUR NEGRO) که نامزد جایزه اسکار بود داستان زندگی رمان‌نویس و منتقد اجتماعی جیمز بالدوین است که توسط ساموئل آل جکسون روایت می‌شود. این مستند با استفاده از اثر چاپ‌نشده بالدوین به نام‌های “این خانه را به یاد داشته باش” از نگاه بالدیون داستان هویت آمریکا را روایت می‌کند، زندگی و مرگ مدگار ایور، مالکولم ایکس و مارتین لوتر کینگ را بررسی می‌کند و به آثار و فیلم‌های هالیوودی مرتبط نگاهی می‌اندازد. درحالی‌که قهرمانان بالدوین تلاش کردند که هویت سیاه‌پوستان را تغییر دهند، بالدوین به این نتیجه رسید که مشغول نبرد با فرهنگی است که به سفیدپوستان بیشتر اهمیت می‌دهد.

دستگیری فریدمن ها (2003)

لینک یوتیوب
این مستند (Capturing the Friedmans) از اندرو جارکی درباره دلقک‌های تولدها است. زمانی که او به دنبال یکی از سوژه‌هایش یعنی دیوید فریدمن بود، با داستان جالب‌تری مواجه شد: برادر و پدر فریدمن، جسی و آرنولد، در زادگاهشان به آزار جنسی یک کودک متهم شدند. در این مستند مصاحبه با این دو فرد، مصاحبه‌های پلیس و گفتگو با خانواده قید شده و در آن شاهد فروپاشی یک خانواده هستیم که با راز و پنهان‌کاری‌ها مواجه می‌شوند.

گلیسون (2016)

لینک یوتیوب
یکی از کشیش‌های نیواورلئان به نام استیو گلیسون پس از پیروزی در مقابل تیم آتلانتا – اولین تیمی که پس از طوفان کاترینا در آن شهر بازی کرد – به جایگاه ویژه‌ای دست یافت. گلیسون سال‌ها بعد و در سن 34 سالگی به بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک دچار شد. این مستند (GLEASON) داستان زندگی گلیسون و همسرش پس از آگاهی از بیماری او و بارداری همسرش را به تصور می‌کشد. مقاومت این مرد در برابر شکست در شهرش و همچنین تلاشش برای زنده ماندن و تنها نگذاشتن عزیزانش یک فیلم زیبا به وجود آورده است.

رؤیای سوشی جیرو (2011)

لینک یوتیوب
با دیدن این مستند (JIRO DREAMS OF SUSHI) به دنیای جیرو اونو وارد می‌شوید، یک پیرمرد 85 ساله که در یک رستوران سه ستاره سوشی کار می‌کند و این رستوران را به یکی از بهترین رستوران‌ها جهان تبدیل کرده است. این مستند اونو را درحالی نشان می‌دهد که مشغول آماده کردن سس مخصوص خویش است. همچنین این مستند داستان پسران جیرو را نشان می‌دهد که می‌خواهند با تبدیل‌شدن به آشپز، امپراتوری پدرشان را ادامه دهد.

زندگی انیمیشنی (2016)

لینک یوتیوب
این فیلم (LIFE, ANIMATED) که بر اساس کتابی از ران ساسکیند که درباره پسرش نوشته ساخته شده است، در مورد کودکی است به نام اون ساسکیند که در ۳ سالگی مبتلا به اوتیسم می‌شود و نمی‌تواند صحبت کند. اما درحالی‌که والدینش امیدشان را به این‌که او بتواند با دنیای خارج ارتباط برقرار کند، از دست داده‌اند، او با کارتون‌ها و فیلم‌های انیمیشن، به‌خصوص ساخته‌های کمپانی دیزنی، ارتباط برقرار می‌کند.

مه جنگ: یازده درس از زندگی رابرت اس. مک‌نامارا (2003)

لینک یوتیوب
این مستند (THE FOG OF WAR: ELEVEN LESSONS FROM THE LIFE OF ROBERT S. MCNAMARA) برنده جایزه اسکار از ارول موریس یک مصاحبه طولانی با رابرت مک‌نامارا، وزیر دفاع آمریکا بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۸، که سؤال‌هایی در موردِ نقشش در جنگ ویتنام از او پرسیده می‌شود. مک نامارا همانند گفته‌هایش در کتاب خاطراتش، به‌طورکلی درباره جنگ و تأثیر جنگ ویتنام در تاریخ آمریکا در قرن بیستم، اشاره می‌کند.

خشم و هیاهو (2000)

لینک یوتیوب
خشم و هیاهو (Sound and Fury) یک فیلم مستند درباره سه نسل از یک خانواده آمریکایی است که درگیر ناشنوایی کودکان خود هستند. دو تن از برادران این خانواده یعنی پتر (که ناشنواست) و کریس (که شنواست) فرزندان ناشنوا دارند و با این چالش برخورد کرده‌اند که آیا باید کاشت حلزون انجام دهند یا نه و دراین‌باره با خانواده خود صحبت می‌کنند. این فیلم بر این نکته تأکید می‌کند که چگونه باوجود توانایی‌ها، تجارب و زبان مشترک به یک فرهنگ مشترک دست پیدا می‌کنیم.

کویانیس کاتسی (1982)

لینک یوتیوب
این فیلم (KOYAANISQATSI) از گادفری رگیو بیشتر یک فیلم تجربی محسوب می‌شود تا مستند. این فیلم علاوه بر موسیقی زیبایش از فیلیپ گلس، اولین سری از سه‌گانه پواگاتسی (Powaqqatsi) در سال 1988 و ناکایاتسی (Naqoyqatsi) در سال 2002 است. عنوان این فیلم به معنای “زندگی نامتعادل” است و تصویر شهرها و مناظر کشور آمریکا را نشان می‌دهد که شامل تصاویر فیلم‌ها و تصاویری هستند که توسط خود گلس گرفته شده است. میزان و نوع تأثیر این فیلم به خود تماشاگر بستگی دارد.

زاکاری عزیز: نامه‌ای به پسر درباره پدرش (2008)

لینک یوتیوب
زمانی که اندرو باگبی توسط دوست‌دخترش شیرلی جین کشته شد و شیرلی هم پس از مرگ اندرو اعلام کرد که فرزند او را باردار است، فیلم‌ساز این فیلم یعنی کرت کئون تصمیم گرفت فیلمی بسازد تا فرزند اندرو یعنی زاکاری بداند که اندرو چه انسان دوست‌داشتنی بود. درگیری به وجود آمده میان شیرلی و خانواده اندرو باعث شد که کرت تصمیم بگیرد این فیلم (DEAR ZACHARY: A LETTER TO A SON ABOUT HIS FATHER) را به اکران عمومی دربیاورد. بنابراین آن را به یک مستند زیبا تبدیل کرد که یاد و خاطره دوستش را زنده نگه می‌داشت.

بیل کانینگهام نیویورک (2010)

لینک یوتیوب
بیل کنینگهام تا زمان مرگش در سال گذشته یکی از شخصیت‌های مهم نیویورک بود. او یکی از نویسندگان مد و فشن نیویورک‌تایمز بود که علاوه بر نوشتن درباره مد و زیبایی در زمینه انسان‌شناسی فرهنگی نیز فعالیت داشت. این مستند (BILL CUNNINGHAM NEW YORK) زیبا زمانی ساخته شد که بیل 80 ساله بود و او را در فعالیت‌هایش در زمینه مد دنبال کرده و باعث می‌شود که با شخصیت او بیشتر آشنا شویم.

چگونه در طاعون زنده بمانیم (2012)

لینک یوتیوب
این فیلم (HOW TO SURVIVE A PLAGUE) روزهایی را نشان می‌دهد که بیماری ایدز شناخته شده بود و مبتلایان به آن در گوشه‌های شهر جان می‌باختند درصورتی‌که نه پزشکان و نه دولت به بیماران این بیماری هولناک توجهی نداشتند. کارگردان این فیلم دیوید فرانس، در سال‌های 80 آگاهی مبتلایان به این بیماری را افزایش دادند و با فشار بر دولت برای یافتن راه‌های درمان، تاریخ این بیماری را متحول کردند. تلاش‌های آنان باعث شد که ویروس ایدز از یک بیماری مرگبار به یک ویروس قابل‌کنترل تبدیل شود.

او. جی.: ساخت آمریکا (2016)

لینک یوتیوب
این مستند (O. J.: MADE IN AMERICA) که در سال 2017 برنده جایزه بهترین مستند شد، توسط اذرا ادل من تهیه شده است. این مستند 5 بخشی و 7 ساعته، داستان رشد و سقوط ستاره فوتبال، یعنی او. جی. سیمپسون و پرونده قتلی که در سال‌های 90 سروصدای زیادی به پا کرد، را به معرض نمایش می‌گذارد. این مستند به‌جای پرداختن به پرونده قتل نیک. ل سیمپسون و ران گلدمن، به مسائل مهم‌تری نظیر نژاد و فرهنگ آمریکا در نیمه دوم قرن بیستم، می‌پردازد.

زمانه هاروی میلک (1984)

لینک یوتیوب
پیش از اینکه‌شان پن برای بازی در فیلم “میلک” برنده جایزه اسکار شود، راب اپستاین همان موضوع را دست‌مایه مستندی (THE TIMES OF HARVEY MILK) کرد که داستان هاروی میلک، اولین سیاست‌مدار همجنسباز سان‌فرانسیسکو تاریخ آمریکا، را به نمایش دربیاورد. البته عمر زندگی سیاسی او کوتاه بود زیرا به دستور همکار و رئیسش دن وایت، به همراه شهردار سان‌فرانسیسکو یعنی جرج ماسکون، ترور شد. اما میزان تأثیر و تلاش او در زمینه عدالت اجتماعی باعث شهرت او شد و پس از مرگ او افراد بسیاری راه او را دنبال کردند تا به برابری و مساوات برسند.

هارلن کانتی، آمریکا (1976)

لینک یوتیوب
مستندساز معروف باربارا کاپل با ساخت این مستند (HARLAN COUNTY, USA) درباره اعتصاب‌کنندگان بروکسیست توسط معدنچیان شرکت معدن ایست آور در جنوب شرق کنتاکی، یکی از دو جایزه خود را به دست آورد. این فیلم به‌طور گسترده صنعت معدن آمریکا (در جریان‌های سیاسی امروز) و مشاجرات میان معدنچیان (و همسرانشان) و کارکنان شرکت که معدنچیان مرده را رها کردند، را نشان می‌دهد.

خط آبی باریک (1998)

لینک یوتیوب
بهترین فیلم ارول موریس به گفته خودش یک کار غیرتخیلی است نه مستند. این مستند (THE THIN BLUE LINE) داستان راندل آدامز را به تصویر می‌کشد که در سن 26 سالگی، به دلیل قتل یک افسر پلیس در تگزاس در سال 1976، دستگیر و به مرگ محکوم شد. در حقیقت او این قتل را مرتکب نشده بود. موریس در این فیلم با شواهد و افراد مظنون دیگر مصاحبه کرد و تلاش‌هایش باعث شد که پرونده آدامز پس از یک سال دوباره به جریان بیفتد و حکمش تغییر یابد.

حلقه رؤیاها (1994)

لینک یوتیوب
این مستند (HOOP DREAMS) که نامزد دریافت جایزه اسکار شده داستان زندگی دو پسر در شیکاگو و در طی 8 سال از زندگی‌شان را نشان می‌دهد. گیتس و ای جی دو پسربچه هستند که برای تمرین در رشته بسکتبال به مدرسه‌ای در ایلینویز می‌روند تا در برنامه بسکتبال آن‌ها شرکت کنند. در این فیلم خواهید دید که این دو با چه تفاوت فرهنگی فاحشی روبه‌رو می‌شوند و چگونه با آن کنار می‌آیند. بسیاری آن را یکی از فیلم‌های مدرن در زمینه مستندسازی می‌دانند و زمانی که نامزد جایزه آکادمی شد سروصدای زیادی به پا کرد، اما درنهایت در بخش ویرایش فیلم، جایزه را دریافت کرد.

سری آپ (1964-2012)

لینک یوتیوب
در سال 1964، مایکل آپتد برای برنامه تلویزیونی خود به نام آپ، 14 کودک را مورداستفاده قرار دارد که در سیستم اجتماعی اقتصادی آن زمان، نمایانگر انگلستان بودند. سپس هر 7 سال یک‌بار به آن شرکت‌کنندگان بازمی‌گشت تا بداند جامعه چطور آن‌ها را تغییر داده و رؤیاها، ترس‌ها و فلسفه‌هایشان دچار چه تغییراتی شده است. این پروژه تاکنون به هشت فیلم تبدیل‌شده و در سال 2012 به نمایش درآمده است و آپتد قصد دارد به این پروژه ادامه دهد. این مستند (THE UP SERIES) نشان می‌دهد که کلاس طبقاتی در فرهنگ بریتانیا نقش مهمی داشته و درعین‌حال باوجود موانع پیش رو، ذات انسانی جنبه جهانی دارد.