رده‌بندی برترین فیلم‌های “اسپایک لی” (Spike Lee) که باید تماشا کنید
بیش از 30 سال است که “اسپایک لی” در حال فیلمسازی است، و اعتبار زیادی به دست آورده است که بعدها به ساخت فیلم “بلکنزمن” (BlackKklansman) ختم شد.
و خوشحالیم که بگوییم: انتظارش را می‌کشیدیم. سالها قبل زمانی که در جشنواره کن 1986 عکس او را در صفحه اول مجله دیدیم که با عنوان “جیم جارموش سیاهپوست” معرفی شده بود، این را می‌دانستیم. توضیحات داده شده جالب بود، اما خود فیلم “باید آن را به دست بیاورد” (She’s Gotta Have It) چیزی بود که توجهات را جلب کرد. از آن زمان سالها گذشته است، و حرفه این مرد تازه کار ررفته رفته پخته‌تر شد، اما با بالاتر رفتن سن و سال او از ریسک پذیری و تواناییش برای شگفت زده کردن و برانگیختن مخاطب چیزی کم نشده است. در لیست زیر بهترین فیلم‌های حرفه او را انتخاب کرده‌ایم که امیدواریم از آن لذت ببرید. با پروشات همراه باشید.
10. تب جنگل – Jungle Fever – 1991
اگر بگویید “تب جنگل” فیلمی دو دو بخشی (دابل فیچر) است که در یک فیلم قرار دارد اشتباه نکردید. در واقع در این فیلم که گاهی سرگرم کننده است، گاهی عصبانی کننده و گاهی هیجان انگیز، دو داستان وجود دارد– و با اینکه تغییر هر داستان به دیگری همیشه خوشایند نیست، اما این تغییر مانع سرعت گرفتن داستان می‌شود. یک طرف داستان درباره رابطه یک مهندس آفریقایی- آمریکایی متأهل (وسلی اسنیپس) با یک منشی ایتالیایی- آمریکایی (آنابلا شورا) است، رابطه‌ای نفرین شده که لی اثبات می‌کند، ممکن است بیش از اشتیاق با کنجکاوی جهت بگیرد. داستان دیگر درباره برادر معتاد این مهندس است (با بازی فوق العاده “ساموئل ال جکسون“) که پیچیدگی‌های ذهنیش او را به دوزخی در درونش می‌برد، که “برج ترامپ لانه‌های ترک خورده” نام دارد.
همچنین بخوانید: 7 فیلم رو به اکران ساموئل ال جکسون که منتشر تماشای آنها هستیم
9. کروکلین – Crooklyn – 1994
می‌توان گفتم این فیلم دلگرم کننده، شیرین و خلاقانه در ژانر بلوغ مخصوص بینندگانی است که به کارهای اسپایک لی علاقه‌ای ندارند. ماجرا در تابستان 1973، در بروکلین، محله بلفورد استویسنت رخ می‌دهد؛ این فیلم نیمه بیوگرافی است، و اسپایک لی به همراه برادرش “سینکو لی” و خواهرش “جویی لی” نمایشنامه آن را نوشته است– این فیلم پر از صحنه‌هایی است که تصادفی به نظر می‌رسند، و چه خوب چه بد مق زیادی دارند، و در خاطر بیننده باقی می‌مانند. (موسیقی متن گوشن نواز و زیبای دهه هفتادی آن، حال و هوای آن روزها را به خاطر می‌آورد) “آلفرد وودار” (معلم مدرسه) و “دلوری لیندو” (یک نوازنده پر از مشکل) والدین چهار فرزند هستند که بیتشر خط داستانی را به جلو سوق می‌دهند. تجربیات و حوادث ناگواری که برای آنها پیش آمد زمانی تاثیرگذار تر می‌شوند که به یاد بیاورید، پنج سال پیش اسپایک لی جنبه کم امیدتر (و مأیوس کننده تری) از زندگی در آن محله (در فیلم “کار درست را انجام بده” (Do the Right Thing) را از شانزده سال بعد از وقایع این فیلم را نشان داده بود. همانطور که رمان نویس بزرگ “آل. پی هارتلی” گفته: “گذشته یک کشور خارجی است. در انجا همه چیز متفاوت انجام می‌شود”
8. چهار دختر کوچک – 1997 – 4Little Girls
لی برای ساخت این مستند فوق العاده نامزد جایزه اسکار شد، اثری پر از جزئیات ظریف و واقعیتی از تراژدی وحشتناکی که به نقطه تغییر تاریخ جنبش‌های حقوق مدنی تبدیل شد. در صبح 15 سپتامبر سال 1963، در زیرزمین کلیسای خیابان بپتیست 16 در برمینگهام، یک بمب منفجر شد. این کار عملی از روی نفرت بود که نژاد پرستان ستیزه جو برای ترساندن سیاهپوستانی که به کلیسا می‌رفتند، و در کمپین برابری نژادی فعال بودند، انجام دادند. اما به جای مدارا کردن با این اعتراضات ضد نژاد پرستی، نژادپرستان ترسو با این عمل تروریستی باعث شدند اعتراض کنندگان برانگیخته شوند، خصوصاً به این دلیل که این عمل چهار قربانی جوان داشت، نام آنها کارول دنیز مک نایر، ادی می کولینز، سینتیا وسلی و کارول روزاموند رابرتسون بود، و همگی چهارده سال داشتند.
همچنین بخوانید: برترین فیلم‌های کلاسیک سیاه و سفید که هر فرد دوستدار سینما باید تماشا کند
7. نفوذی – Inside Man – 2006
فیلم معمولی می‌خواهید؟ این هم فیلمی معمولی از لی: فیلمی عالی و ملایم در ژانر مهیج به همراه شخصیت‌هایی به یادماندنی و داستانی خلاقانه، به همرا چاشنی تند و تیز نیویورکی که مشخصه سس اصلی لی است. اما صبر کنید، باز هم هست: فیلمی با بازی ستارگان بزرگ نظیر “دنزل واشنگتن” در نقش پلیس مذاکره کننده نیویورک که باید با افراد مسلحی که بنک منهتن را تحت کنترل دارند، مذاکره کند؛ “کلایو اون” در نقش رئیس سارقان که بعدها مشخص می‌شود شخصیتی کلیدی است؛ “کریستوفر پلامر” در نقش مؤسس بانک که رازهای کثیفی از خود را در آنجا مخفی کرده؛ و “جودی فاستر” در نقش دلالی که مدام با مذاکره کننده بحث می‌کند تا از اموال مؤسس بانک محافظت کند. حقیقتی جالب: “نفوذی” تا به الان پرفروش‌ترین اثر “اسپایک لی” بوده است.
6. او بازی را برد – He Got Game – 1998
لی به عنوان کارگردان و بازیگردان در فیلمهایش، معمولاً احترامی را که لایق آن است را دریافت نمی‌کند. برای احترام به او این فیلم تاثیرگذار ولی دست کم گرفته شده او را تماشا کنید. در این فیلم “دنزل واشنگتن” نقش “جیک شاتل ورث” را بر عهده دارد، جنایتکاری محکوم شده که رئیس دستور می‌دهد یک هفته به مرخصی برود– او برای کشتن همسرش به زندان افتاده– تا پسرش “جیسس” (ستاره آر بی ای “ری آلن”) که بازیکن رده اول بسکتبال مدرسه در کل کشور است را متقاعد کند، به دانشگاه برود. (اگر جیک در این کار موفق شود، می‌تواند برای همیشه آزاد شود) دیدار دوباره پدر و پسر خوب پیش نمی‌رود. و تنش دراماتیک فضا با مهارت بالای اسپایک که بازی دلگرم کننده توسط واشنگتن حرفه‌ای با ستاره تازه کار آلن را متوازن می‌کند، بالا می‌رود. و باز نقش مکمل “میلا وجوویچ” نیز عالی است که با نقشش به عنوان یک روسپی فرصت بیشتری برای نشان دادن استعداد خود داشت، بیشتر از نقش‌هایش در “Resident Evil” (رزیدنت اویل)
همچنین بخوانید: 10 فیلم برتر قرن حاضر که بالاترین نمره را از منتقدین دریافت کردند
5. مالکوم ایکس – Malcolm X – 1992
پس از ماه‌ها مجادله بر سر تولید اولیه – که در واقع بیشتر آن توسط خود لی صورت گرفت– بسیاری از منتقدان با این فیلم آفریقایی- آمریکایی از روش “خود را ثابت کن و یا خفه شو” استفاده کردند. لی با عمل خود جواب آنها را داد، این فیلم با جزئیات و شخصیت‌های پر ظرافت خود درباره مردی است که در صدد است تا غرور سیاهپوستان را احیا کند هر طور که شده. نه شبیه به سبک ستایشی “هوفا” و نه سبک نمایشی “جی اف کی”، این فیلم بیوگرافی به طرزی متوهرانه قدیمی و به طرزی چند وجهی تاثیرگذار است. و “دنزل واشنگتن” در نقش اصلی به عنوان یکی از بازیگران بزرگ خود را ثابت کرد.
4. کلاکرز – Clockers – 1995
نام اثر از یک گروه دلال مواد گرفته شده است اما فیلم اسپایک لی (که رمان منحصر به فرد “ریچارد پرایس” به گونه‌ای هنرمندانه و خلاقانه کوتاه کرد) بسیار فراتر از فیلم‌های با موضوع دزد و پلیسی و زندگی شهری و مرگ، ساخته شده است. چهار شخصیت محوری در فیلم وجود داردد: یک پلیس سرسخت (هاروی کیتل) که می‌خواهد قبل از بازنشستگی کار درست را انجام دهد، یک سلطان مواد مخدر (دلروی لیندو) که مواد فروشان محله را با اخلاق خوب و کمی خشم به بازی می‌گیرد، و دو برادر، که یکی یک مواد فروش بلندپرواز است (مکای فایفر) و دیگری مرد محترم خانواده (آیزیا واشنگتن) هستند که زندگیشان مسیر گوناگونی از هم را طی می‌کند. هر کدام آنها فکر می‌کند که او مرد سرنوشتش است. اما در “کلاکرز” همه با عواقب توهمات خود روبرو می‌شوند. اینکه چطور هر کدام آنها متوجه اوضاع می‌شود، و چطور به آن واکنش نشان می‌دهد، چیزی است که باعث می‌شود این فیلم قوی در زندگی امروز و اخلاقیات فرد، تاثیرگذار باشد.
همچنین بخوانید: 15 فیلم برتر اسکارلت جوهانسون که باید تماشا کنید
3. بلکنزمن – BlacKkKlansman – 2018
حتی از کارگردانی به بی پروایی اسپایک هم بعید بود که تصمیم بگیرد داستان زندگی واقعی “ران استالورث” را بسازد، او مأمور مخفی “کلورادو اسپرینگز” بود که با اینکه آفریقایی- آمریکایی بود، در سال 1970 توانست به شعبه محلی “کو کلوز کلان” نفوذ کند. لی داستان استالورث را به فیلمی دیدنی و سرگرم کننده تبدیل کرد که در بین تمام فیلمهایش در بالاترین رتبه قرار دارد. او در این فیلم جلوه‌های بصری دیدنی خود را شکوفا کرد، و “بلکنزمن” این فرصت را به لی می‌دهد که تواناییش در نشان دادن زمان‌های مختلف (فضای دهه 70 که بسیار دیدنی است) که درباره نشان دادن خط‌های زمانی گذشته که واقعاً در گذشته اتفاق نیوفتاده اند، بسیار متقاعد کننده است را نشان دهد. در قلب این اثر اجرای عالی دو ستاره فیلم “جان دیوید واشنگتن” (پسر “دنزل واشنگتن” همکار عزیز لی) در نقش استالورث که از پشت تلفن با استخدام کننده “ک ک ک” ارتباطی جعلی می‌سازد و “آدام درایور” در نقش “فلیپ زیمرمن”، شریک استالورث که در زمان فعل و انفعالات دنیا با نژادپرستی وانمود می‌کرد استالورث است.
2. ساعت بیست و پنج – 25th Hour – 2002
فیلم دلگیرکننده لی درباره زندگی و وحشت است در دوران قبل از حادثه 11 سپتامبر رخ می‌دهد، و ساعت‌های پایانی به آزادی رسیدن “مونتی” (ادوارد نورتون) را با جزئیات نشان می‌دهد. مونتی جوانی است که پس از خداحافظی با معشوقه‌اش (روزاریو داوسون) دو تا از دوستان قدیمیش (فیلیپ سیمور هافمن، بری پپر) – که در واقع از اوضاع سخت رفیق سست خود تعجب نکرده‌اند– و پدر دردسرسازش (برایان کاکس، که در پایان فیلم دیالوگ‌های بسار خوبی دارد) ناگهان به جرم حمل و فروش مواد مخدر دستگیر شده و روانه زندان می‌شود. مونتی آنقدری باهوش هست که بداند یک سری کارهای احمقانه از او سر زده، اما دوست دارد برای سرنوشتش به جای خودش بقیه را سرزنش کند. این فیلم لی که 15 ماه پس از سقوط برج‌های دوقلو باعث شد سالن‌های تئاتر پر بشوند، ما را به نیویورک قبل از حادثه 11 سپتامبر باز می‌گرداند، و ترس و وحشت آن هنوز مانند گاز در هوا پخش است، و بر مردمی که زندگی محدود و مسخره خود را ادامه می‌دهند، تأثیر می‌گذارد. زمان زیادی لازم است تا بتوان برخی از افراد را از خواب غفلت بیدار کرد. درست مانند مونتی.
همچنین بخوانید: 31 فیلم برتر ترسناک تاریخ سینما
1. کار درست را بکن – Do the Right Thing – 1989
تأثیر عظیم فیلم “کار درست را بکن” در آن سالها را برایتان توضیح خواهم داد: در کنفرانس خبری که پس از اولین انتشار فیلم در سال 1989 در جشنواره کن برگزار شد، خبرنگاران کنجکاو و چموش مدام از اسپایک لی سؤال می‌کردند که آیا فکر می‌کند این فیلم می‌تواند به تنش‌های نژادپرستانه در آمریکا دامن بزند و موجب شورش شود یا خیر. هفته‌ها بعد، پس از اینکه فیلم در تئاترهای شما آمریکا هم پخش شد منتقدان و مقاله نویسان سؤالات مشابهی مطرح کردند. (اسپویل: هیچ نوع شورشی اتفاق نیوفتاد) اما چیزی که از همه اضطراب انگیز تر است، درست باقی ماندن شاهکار لی است، اینکه در زمانی که دعواهای گسترده به مواجهات زشت تبدیل می‌شوند چقدر بی درنگ است، و تنفر طولانی مدت در طی بیست و چهار ساعت سرنوشت ساز در بروکلین و محله بدفورت استویسنت به اوج خود می‌رسد. و بله هنوز هم تجربه‌ای شوک برانگیز است، اینکه چطور ارواح بلندپرواز صحنه گذشته به تدریج جای خود را به ترس و وحشت و تاریکی فیلم می‌دهند، و تمام این‌ها تشدید شده و سپس به انفجار می‌رسد. تقریباً با گذشت سه دهه از انتشار “کار درست را بکن” این فیلم هنوز هم حقیقی باقی مانده است.
امیدواریم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید؛ منتظر شنیدن نظراتتان هستیم!
دیدگاه‌ها