10 اختلال شخصیتی که ممکن است به آن آگاه نباشیم
اختلالات شخصیتی مشکلات روانی هستند که بر احساسات، رفتار و روابط فرد تأثیر میگذارند. در 40 تا 60 درصد موارد میتوان اختلالات شخصیتی را تشخیص داد زیرا با اختلالات شغلی، شخصی و اجتماعی همراه هستند. این اختلالات به ناهنجاریهای رفتاری و مشکلات شخصی مانند نگرانی، استرس و افسردگی حاد، ختم میشوند.
مفهوم اختلال شخصیتی یک اصطلاح جدید است اما برای اولین بار در سال 1801 روانپزشکی به نام فیلیپ پینل (Philippe Pinel) مشکلی را تشخیص داد که طی آن فرد بدون داشتن مشکلات روانی نظیر جنون و توهم، حملات خشم و خشونت شدید را نشان میدهد.
بر اساس یافتههای مرکز آمار ناهنجاریهای روانی، 10 نوع اختلال شخصیتی وجود دارد که میتوان آن را در سه گروه طبقهبندی نمود.
گروه الف (عجیبوغریب و غیرعادی)
پارانویید، اسکیزویید، اسکیزوتیپال
گروه ب (نمایشی، دمدمیمزاج)
اجتماع گریز، مرزی، نمایشی، خودشیفته
گروه پ (نگران، ترسو)
گریزپا، وابسته، وسواسی
در اینجا این ده نوع اختلال شخصیتی و علائم آن را توضیح خواهیم داد.
1. اختلال شخصیتی پارانویید
این فرد همیشه آماده دفاع از خود است و تصور میکند اطرافیانش میخواهند بلایی سر او بیاورند. این فرد از طرد شدن میترسد و بهسرعت ناراحت میشود. آنها همیشه احساس شرمندگی و حقارت دارند و کینهجو هستند. ازآنجاییکه بهراحتی دیگران را برای اشتباهاتشان سرزنش میکنند، قادر نیستند روابط اجتماعی داشته باشند و اغلب تنها هستند.
علائم:
- بیاعتمادی به دیگران
- حساس به واکنش دیگران
- کینهورزی حتی برای مدت طولانی
2. اختلال شخصیتی اسکیزویید
اینگونه افراد بیشتر به درون خود توجه میکنند تا دنیای بیرونی. آنها بسیار حساس بوده و ترجیح میدهند در دنیای درونی خویش سیر کنند، به همین دلیل بهسختی میتوانند با دیگران رابطه برقرار کنند. به همین دلیل دوباره به دنیای درونی خویش بازمیگردند. اینگونه افراد بهندرت از کمکهای پزشکی استفاده نموده و از برقراری رابطه با دیگران اجتناب میکنند.
علائم:
- از نزدیکان خود کنارهگیری میکنند
- واکنش احساسی نشان نمیدهند
- شوخطبع نیستند
3. اختلال شخصیتی مرزی
ازآنجاییکه این مشکل در مرز میان اختلال روانی و نگرانی قرار دارد، بهعنوان اختلال شخصیتی مرزی شناخته میشود. ناپایداری احساسی، نشان دادن خشم و عصبانیت در صورت موردانتقاد قرار گرفتن، تهدید به خودکشی و آسیب به خود، در این افراد دیده میشود. این فرد هیچ حسی نسبت به خود ندارد و درنتیجه احساس خالی بودن میکند و از طردشدن میترسد.
علائم:
- غیرقابلپیشبینی هستند و ممکن است به دیگران آسیب برسانند
- بهآسانی مورد بازیچه شدن قرار میگیرند
- متزلزل هستند
4. اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال معمولاً بهعنوان افراد عجیبوغریب شناخته میشوند. آنها معمولاً دوستان بسیار کمی دارند، یا شاید هم اصلاً دوست نزدیک نداشته باشند. احتمال وجود اسکیزوفرنی در این افراد بالا است و شرایط آنها بهعنوان “اسکیزوفرنی نهفته” نامیده میشود.
علائم:
- رفتارهای عجیب و غیرعادی
- رفتار دوستانه ندارند
- از مردم دوری میکنند
5. اختلال شخصیتی نمایشی
اینگونه افراد خود را جذاب و گیرا میبینند، درنتیجه به دنبال توجه دیگران هستند و در این زمینه بیشازحد واکنش نشان میدهند. آنها خود را باارزش نمیدانند و به همین دلیل به دنبال تأیید دیگران هستند.
علائم:
- توجه دیگران را جلب میکنند
- دوست دارند دیگران را اغوا کنند
- تمایل دارند بر واکنش دیگران تأثیر بگذارند
6. اختلال شخصیتی خودشیفتگی
این افراد برای خود اهمیت زیادی قائل هستند و میخواهند تحسین دیگران را جلب کنند. آنها خود را برتر از دیگران میدانند و درنتیجه برای احساسات دیگران ارزش قائل نیستند. آنها نمیتوانند با دیگران همدردی کنند، تنها برای رسیدن به مقاصد خود از دیگران استفاده میکنند. دیگران این افراد را خودشیفته، مغرور، غیرقابلتحمل، یا بیعاطفه، میدانند. درصورتیکه آنها را انتقاد نموده و یا مسخره کنید، بهشدت خشمگین میشوند.
علائم:
- احساس برتری میکنند
- مغرور هستند
7. اختلال شخصیتی وسواسی
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی وسواسی محتاط، شکاک، سفتوسخت و جدی هستند. زمانی که در شرایطی قرار بگیرد که بر چیزی کنترل نداشته باشد نگرانیاش افزایش مییابد.
علائم:
- تصور میکنند کامل هستند
- وسواسی هستند
8. اختلال شخصیتی اجتماع گریز
این شخصیتها معمولاً اعتمادبهنفس کمی داشته و دائم در این ترس به سر میبرند که تحقیرشده، موردانتقاد قرار گیرند و یا طرد شوند. آنها معمولاً افراد خام و بیتجربه هستند و از ترس اینکه دیگران از آنها بدشان بیاید از ملاقات با مردم خودداری میکنند. تحقیقات نشان داده افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اجتماع گریز واکنشهای درونی خود و دیگران را زیر نظر قرار میدهند. درنتیجه بهطور ناخودآگاه از بودن در مکانها و جمعهای اجتماعی خودداری میکنند.
علائم:
- اعتمادبهنفس کم
- ترس از شکست
9. اختلال شخصیتی ضداجتماعی
این افراد معمولاً دیدگاه افراد دیگر را نادیده میگیرند. این اختلال در مردان شایعتر است و آنها احساسات دیگران را نادیده میگیرند. این افراد قوانین و هنجارهای اجتماعی را نادیده گرفته، کجخلق، خشن و غیرقابلپیشبینی است و هیچگاه احساس گناه و پشیمانی نمیکند.
علائم:
- بیاحترامی به تصمیمات دیگران
- تصور میکنند همیشه حق با آنهاست
- به هنجارهای اجتماعی بیتوجه هستند
10. اختلال شخصیتی وابسته
این فرد اعتمادبهنفس کمی داشته و دائماً به فرد دیگری نیاز دارد تا مراقبش باشد. برای تصمیمات روزمره زندگی به دیگری متکی است و تصمیمات مهم زندگیاش را به دیگران واگذار میکند. او از تنهایی میترسد و هرگز او را تنها نخواهید دید.
علائم:
- دائم همراه با دیگران است
- از تنهایی خودداری میکند
- نمیتواند بهتنهایی کاری را انجام دهد
دیدگاهها