10 نظریه فلسفی جالب که تصورتان از جهان هستی را تغییر میدهد
حقیقت آنچنانکه تصور میکنیم ساده و آشکار نیست. بسیاری از چیزها که در ظاهر واقعی هستند در اصل درست نیستند. دانشمندان و فلاسفه برای تغییر تصورات شما درباره جهان بسیار تلاش کردهاند. در اینجا 10 نمونه از این تلاشها را خواهید دید.
1. عصر یخبندان
دانشمندان معتقدند که جهان ما به سمت یک عصر یخبندان دیگر پیش میرود. منبع انرژی جهان محدود است. طبق این نظریه زمانی که این منبع انرژی پایان گیرد، یک دوره انجماد در جهان فرا میرسد. انرژی گرمایشی از حرکت ذرات پدید میآید، طبق قانون طبیعت هر انرژی از دست میرود، درنتیجه حرکت این ذرات روزی متوقفشده و همهچیز توقف میکند.
2. نفس گرایی (Solipsism)
نفس گرایی یک نظریه فلسفی است که طبق آنهمه چیز در خودآگاه انسان موجودیت دارد. شاید در نگاه اول احمقانه به نظر برسد. آیا افراد فقط به ذهن خود آگاه هستند و موجودیت جهان خارجی را باور ندارند؟ در حقیقت غیرممکن به نظر میرسد که انسان فقط به ذهن خود آگاه باشند و هر چیز غیرازآن را زیرسوال ببرد، مگر اینکه واقعاً به خودآگاه خود بیندیشند.
باور نمیکنید؟ برای چند لحظه به تمام رؤیاهایی که در زندگی تجربه کردهاید بیندیشید. آیا ممکن نیست همهچیز در اطراف ما زاییده یک رویای درونی باشد؟ بله درست است که نمیتوانیم افرادی را که میبینیم، حرفهایی که میشنویم، چیزهایی که لمس میکنیم، بو میکنیم و حس میکنیم، را تکذیب کنیم. بله و شاید هم نه. برای مثال، افرادی که قرص LSD مصرف کردهاند میگویند که میتوانند تمام توهمهای خود را لمس کنند، اما ما این گفته آنها را قبول نداریم. رؤیاهای شما احساساتتان را شبیهسازی میکنند، علاوه بر آن، شما چیزی را میبینید که بخش دیگر مغزتان میگوید.
درنتیجه، آیا درست نیست که به همهچیز شک کنیم؟ شاید غذایی که میخورید یا کیبورد زیر انگشتانتان حقیقت نداشته باشد و زاییده ذهنتان باشد. زیرا هرکس میتواند فقط به ذهن خود اطمینان داشته باشد.
3. فلسفه آرمانگرایی (Idealist Philosophy)
جرج برکلی (George Berkeley) پدر فلسفه آرمانگرایی اعتقاد دارد که همهچیز بهصورت یک ایده و آرمان در ذهن انسان وجود دارد. برکلی سپس متوجه شد که برخی از دوستانش عقیده او را احمقانه میدانند. در حقیقت یکی از مخالفانش درحالیکه چشمانش بسته بود به سنگی لگد زد و گفت “من این را قبول ندارم.”
به نظر او اگر آن سنگ تنها در تصور او وجود داشت نمیتوانست با چشمان بسته به آن لگد بزند. رد نمودن نظریه برکلی عجیب به نظر میرسد، مخصوصاً در دنیای امروز. او اعتقاد داشت یک قادر مطلق و حاضر همهچیز را میبیند و بر همهچیز تسلط دارد. به نظرتان حقیقت دارد یا خیر؟
4. افلاطون و مبدأ عالم
همه ما نام افلاطون را شنیدهایم. او معروفترین فیلسوف جهان است که همانند فلاسفه دیگر درباره حقیقت چیزی گفته است. او اعتقاد داشت که ورای جهان مادی ما یک جهان مثالی وجود دارد که تمام چیزهایی که ما در این جهان میبینیم را بهصورت کامل دارا است، در این صورت این جهان و اجزای آن مثال یا صورتی از حقیقت است اما حقیقت واقعی نیست. فلسفه به ما کمک میکند تا حدی به جهان واقعی پی ببریم.
علاوه براین، افلاطون بهعنوان یک یگانه انگار (monist) اعتقاد داشت که همهچیز از یک ماده ایجادشده است. به این معنا که الماس، طلا و مدفوع سگ، همه از یک ماده مشترک که به شکلهای مختلف ترکیب شدهاند، ایجاد شدهاند. امروزه دانشمندان با اکتشاف اتمها و مولکولها این حقیقت را ثابت کردهاند.
5. اصالت حال (Presentism)
زمان چیزی است که ما آن را پذیرفته و به گذشته، حال و آینده تقسیم کردهایم. نظریه اصالت حال اعتقاد دارد که گذشته و آینده مفاهیم تخیلی هستند و وجود ندارند، تنها واقعیتی که وجود دارد زمان حال است.
بهعبارتدیگر، صبحانهای که خوردید و یا کلماتی که در اینجا میخوانید پس از خواندن شما وجود نخواهند داشت، مگر اینکه شما دوباره به آن مراجعه کنید. آینده نیز یک خیال است، زیرا طبق گفته سنآگوستین زمان نمیتواند درگذشته و آینده باشد.
6. اینترنالیزم (Enternalism)
اینترنالیزم در برابر نظریه اصالت حال قرار میگیرد. طبق این نظریه فلسفی زمان چندلایه است. میتوان زمان را به یک کیک چندلایه تشبیه نمود. زمان به یک صورت وجود دارد اما تقسیمبندی آن به فرد بستگی دارد. بازه زمانی که فرد میبیند به این بستگی دارد که او به کدام نقطه نگاه میکند.
درنتیجه، دایناسورها، جنگ جهانی دوم، و مایکل جکسون، همه درکنارهم قرار دارند اما هرکدام از زاویه متفاوتی دیده میشوند. اگر از این دیدگاه به جهان و حقیقت بنگریم در آن صورت آینده ناامیدکننده و قدرت اختیار بیمعنی قلمداد خواهد شد.
7. مغز در خمره
نظریه آزمایشی “مغز در خمره” سالهاست که توسط متفکران و دانشمندان بحث میشود. طبق این نظریه درک انسان از حقیقت به تفکرات ذهنی او بستگی دارد.
بسیار خوب، بحث درباره چیست؟ تصور کنید شما تنها مغزی درون یک خمره هستید که توسط گروهی دانشمند دیوانه مدیریت میشوید. از کجا میخواهید بدانید که چنین نیست؟ آیا میتوانید انکار کنید که حقیقت جز این است؟
این نظریه درواقع ادامه همان مسئله شوم دکارتی است. این آزمایش هم به همان نتیجهگیری دست پیدا میکند: ما نمیتوانیم ماهیت جیزی جز خودآگاه خود را تأیید کنیم. اگر یاد فیلم “ماتریکس” افتادید باید بدانید که آن فیلم از همین نظریه الهام گرفته است. متأسفانه در واقعیت از آن قرصهای قرمز وجود ندارد…
8. نظریه چند جهانی یا جهانهای موازی (The Multiverse Theory)
اگر در ده سال گذشته در بیابان نبودهاید، پس قطعاً باید نظریه “چند جهانی” یا “جهانهای موازی” را شنیده باشید. همانطورکه ممکن است حدس زده باشید، طبق این نظریه پرطرفدار، جهانهای موازی ازنظر تئوری جهانهایی به تعداد بی نهایت و مشابه جهان ما هستند که البته ممکن است تفاوتهایی هم داشته باشند.
تصور کنید، در یک جهان شما چند دایناسور را کشتهاید، در جهان دیگر یک دیکتاتور قوی هستید و در جهان دیگر اصلاً به دنیا نیامدهاید زیرا پدر و مادرتان اصلاً یکدیگر را ملاقات نکردهاند. جالب است نه؟
9. رئالیسم داستانی (Fictional Realism)
این نظریه در واقع جالبترین شاخه از نظریه چند جهانی است. سوپرمن وجود دارد! به ابرقهرمان دیگری علاقه دارید؟ خب حتی هری پاتر هم ممکن است وجود داشته باشد و یا هر داستانی که خودتان ترجیح دهید. طبق این شاخه از نظریه جهانهای موازی، با توجه به اینکه بینهایت جهان وجود دارد، باید هر چیزی در یکجایی وجود داشته باشد. مثلا سوپرمن در جهان کریپتون! بنابراین داستان موردعلاقه شما ممکن است در یکی از جهانها که همهچیز برای احقاق آن مهیا باشد، رخ دهد.
10. پدیده گرایی (Phenomenalism)
شاید خیلی از افراد دوست داشته باشند بدانند زمانی که به اشیا نگاه نمیکنیم چه اتفاقی برایشان میافتد. دانشمندان بسیاری دراینباره تحقیق کردهاند و برخی از آنها به این نتیجه رسیدهاند – آنها ناپدید میشوند. البته نه به این شدت. دانشمندان پدیده شناختی اعتقاد دارند که اشیا تنها بهعنوان یک پدیده شناختی موجودیت دارند. بنابراین لپتاپ شما تنها تا زمانی وجود دارد که شما با آن مشغول هستید و زمانی که دست از کار بکشید و آن را کنار بگذارید موجودیت آن پایان مییابد، تا زمانی که فرد دیگری با آن مشغول شود. بدون ادراک هیچ موجودیتی وجود ندارد. ریشه پدیده گرایی این است.
دیدگاهها (24)
مرداد 17, 1401
مطالب جالبی بود ولی کاش مطالب مطالبی از هم گسیخته و چگال تری بودند.
برای آنان که این مقاله رو مطالعه نمودند باید بگم که اگر شما در هر کدام شک کردید بدانید که اگر پی گیر آن موضوع در علم فلسفه باشد میتوانید برای هر یک مثندی عالی و کوبنده پیدا کنید حتی آن نژاد نقض کننده هم
باتشکر.
پاسخ
مهر 5, 1400
نظریه پدیده گرایی رو رد نمیکنم چون ما خیلی وقتا نمیتونیم چشم خودمون رو ببینیم و البته هیچکس دیگه ولی اون وجود داره و زندس چون یکی هست همیشه همه چیو میبینه.و اگر شماها در زندگیتون حتی یه لحظه نگران چیزی شده اید پس اینو بدونید شما هیچ درکی از فلسفه و این مطالب ندارید.
پاسخ
آذر 12, 1400
دوست عزیز چه بخای چه نخای حقیقت داره حالا اگه فلسفه رو قبول نداری میتونی با رفرنس علمی نظریه یانگ و ازمایش یانگ رو مطالعه کنی
پاسخ
مرداد 17, 1401
دوست من در بن اگر درک کنید بدیهیست که فقط اجسامی که قابل استفاده در مضارع هستند وجود اند و چشم هم نیز جزء آنها بوده است.
🙏🙏🙏
پاسخ
بهمن 15, 1399
جالب بودن
ولی با رئالیسم داستانی یکم مخالفم
چون سوپرمن و هری پاتر و بقیه کارکترا کاملا تخیلی هستن و از تفکرات یک فرد بوجود اومدن پس احتمال وجودشون میشه گفت صفره، حتی توی جهانی دیگه نمیتونن وجود داشته باشن مگه این که تخیلات ما توی جهان دیگه ای بوجود بیان بدون این که خودمون بدونیم، یا اینکه تخیلات ما جهانی جدا رو تشکیل میدن.
و درباره نفس گرایی، یه تناقض که توش هست اینه که انسان های اطراف ما و کل دنیا هم باید دقیقا دنیای زاییده شده ذهن ما رو داشته باشن، و اگه قرار باشه بگم که ما تنهاییم و دیگران همه تخیلات مان، خب پس شمایی که داری پیام من رو میخونی جزو تخیلات منی! منی که این پیام رو نوشتم جزو تخیلات شمام! نویسنده این مطلب و حتی کسی که اولین بار این نظریه رو ارائه داده همه جزوی از تخیلات منن و در عین حال جزوی از تخیلات شما و ما هم جزوی از تخیلات اوناییم که اینطوری خیلی پیچیده میشه.(منظورم من از تخیلات همون دنیای زاییده ذهنه امیدوارم منظورم رو اشتباه متوجه نشین)
پاسخ
مهر 16, 1400
پس باید بگم شما معنی بینهایت رو درست متوجه نشدین دوست عزیز.
پاسخ
مرداد 17, 1401
دوست من دربارهی رعالیزم داستانی نظر دادید باید بگم که مشکل درک شما در این مورد اینه که شما چون چیزی مثل سوپر من رو دور از باور میدونید بهره بدونید اگر شما مثبت در گاتهام (شهر سوپر من) زندگی میگردید این موارد برایتان بدیهی بود و تفکر در مورد دنیای بدون وجود آنها (که آرامش و بدون افرادی فرا انسان باشد)صخت و صفر میشد
پاسخ
آذر 8, 1402
حالا چی میشد اگه بگیم که همه ما بخشی از تخیلات یک موجود پنج بعدی هستیم اگر به نظریه ایترنالیزم اعتقاد داشته باشی دنیای ما تقریبا مثل یک کمیک بوک میشه که در هر پنلی که ما درون اون هستیم فکر می کنیم که اون زمان حال ماست و پنل های گذشته زمان گذشته اما این درست نیست چون در اصل در یک کمیک اگر به عنوان ناظر از خارج به کمیک بوک نگاه کنیم زمان در اون معنایی نداره و گذشته حال آینده به طور همزمان درحال رخ دادن هستن
پاسخ
دی 5, 1399
سلام ممنون از سایت عالیتان من ۱۸ سال دارم اما بدون اینکه قبلا از کسی شنیده باشم در بچگی به نظریه دوم نفس گرایی فکر کردم و الان خیلی متعجب شدم از دیدنش و خیلی جالب بود و فهمیدم که من هم میتونم یه فیلسوف بزرگ شم…
پاسخ
آذر 26, 1399
من آخری یعنی پدیده گرائی رو قبل از اینکه این مطلب رو بخونم درهیچ جای دیگه ای نخواندم ونشنیده ام اما همیشه بهش فکر میکردم ویه جورائی میگفتم شاید همینطور باشه اما وقتی اینجا آنرا خواندم خیلی تعجب کردم که قبلآ همچین نظریه ای هم وجود داشته
پاسخ
مهر 14, 1400
منم بارها و بارها در بچگی به اینجور مسائل فک میکردم و هر وقت ب مامان بابام میگفتم میگفتند دیوونه شدی 🤣😑😁
پاسخ
آذر 16, 1399
سلام یه سوال این مطالب مانند همین مقاله و مقاله ۱۰ موجود که ممونه وچود داشته باشن و ایلومیناتی در کدوم دسته هستند ؟
پاسخ
آذر 16, 1399
بسیار عالی. اکثزشون رو شنیده بودم ولی ساده تر و بهتر از هر جای دیگه ای توضیح دادین. ممنون
پاسخ
مهر 15, 1399
سلام مقاله ی خوبی بود ولی من به این آخری اتقاد ندارم یکم غیر منطقیه نظر شما چیه؟
پاسخ
فروردین 31, 1398
مطلب مفیدی بود اما لطفا اسم جاستین بیبر رو از مثالتون بردارین یه چیز دیگه بزارید که یه حس بهتری به ادم دست بده!
مایکل جکسون بهتره
پاسخ
فروردین 31, 1398
سلام جاستین جان، لطف داری
چرا که نه!
عوض شد 😉
پاسخ
بهمن 15, 1399
😂😂😂
حق داشتی واقعا😂
پاسخ
دی 14, 1397
وای خدای من درک مسائل فلسفی و نجومی خیلی سخته و بعضا غیرممکنه من اخیرا در رابطه با چنین مسائلی کنجکاو شدم و کمی تحقیق کردم ولی برام درک این مسائل خیلی ترسناکه،تصور میکنم اگر انسانی یکی از اینچنین مسائل (مانند میزان وسعت کائنات) را بطور کامل درک کند حتی ممکن است نتواند ادامه حیات داده و از دنیا برو!
من این مقاله را تا نظریه نفسگرایی مطالعه کردم که پس از درک آن از شدت رعب و وحشت ترجیه دادم از ادامه مطالعه بپرهیزم.
(شاید تصور کنید من فردی ترسو و بزدل هستم که چنین برداشت هایی داشتم ولی چون بحث علمی هست و هر فرضیه یا نظریه ای ممکن است حقیقت داشته باشد در این مورد تا حدودی به خودم حق میدهم)
پاسخ
اسفند 27, 1398
شاید علتش فرار از واقعیت و حقیقت باشد . و بعد هم به علت نخواندن.
پاسخ
شهریور 10, 1399
دوست ندارید به باورهاتون شک کنید و زیر سوال ببریدشون، چون حقیقتا عواقب خوبی نداره.
اول متوجه میشید عمری رو با باورهای غلط زندگی و تلف کردید و دوم مجبور میشید تا در جستجوی حقیقت مدام به فکر و مطالعه بپردازید.
حق میدم که بترسید چون واقعا ترسناکه و این خیلی خوبه که انقدر شجاع هستید که این ترستون رو بیان میکنین و با خودتون رو راستین!
پاسخ
مرداد 12, 1397
درود برشما دوست عزیز
من به این نظریه های فلسفی علاقه پیدا کردم و می خوام بیش تر دربارشون بدونم.
آیا کتاب یا مقاله ای با این عنوان ها منتشر شده که شما به من معرفیش کنید؟
پاسخ
فروردین 2, 1398
فلسفه اشراقی سهره وردی و امشایی ابن سینا
پاسخ
شهریور 4, 1399
عکسهای روی اسکناس و ضرب سکه معمولا متعلق به کسانی است که جز ء لژهای بالا هستند و بعد از مرگ هم چاپ میشود ولی تعداد زنده ها همیشه 39 نفر میباشد واقعیت دارد و اگر داشته باشد فاجعه است…..
پاسخ
آبان 15, 1399
درود. کتاب متافیزیک از نگاه فیزیک، ساعتساز نابینا از ریچارد داوکینز، ذهن داستان شما از ایگلمن، داستان همه چیز از هاوکینگ و دنیای سوفی رو بهتون پیشنهاد میکنم.
جوینده یابنده بود.
پیروز باشید.
پاسخ