همه چیز درباره جهش سرکوب کننده در درمان آی وی اف

جهش سرکوب کننده یک اصطلاح علمی است که دانشمندان برای توصیف فرایند کاهش یا سرکوب واکنش بدن به محرک های خاص، استفاده می کنند. جهش سرکوب کننده در آی وی اف به معنای غیرفعال کردن تخمدان ها برای کنترل بهتر تخمک گذاری و باروری تخم در طی درمان است. برای این کار دو دارو استفاده می شود: آگونیست GnRH  و آنتاگونیست GnRH. یک آگونیست نوعی داروست که واکنش را تحریک می کند، در حالی که آنتاگونیست مانع واکنش می شود. از آنجاییکه مکانیزم عمل این دو روش متفاوت است، هردوی آن ها تولید هورمون های مختلف که بر شکل گیری تخمک و تخمک گذاری تاثیر می گذارند را سرکوب می کنند. در این صورت عملکرد فیزیولوژیک تخمدان ها سرکوب می شود. در ادامه با پروشات همراه باشید.

چرا در طی درمان آی وی اف از جهش سرکوب کننده استفاده می شود

تخمدان حاوی هزاران فولیکول است که هر فولیکول حاوی یک تخم نابالغ یا oocyte می باشد. در ابتدای چرخه، هورمون ایجاد جسم زرد (LH) و هورمون تحریک فولیکول (FSH)، بر فرایند بلوغ فولیکول های کامل شونده تاثیر میگذارند. با افزایش اندازه فولیکول، هورمون های دیگری ترشح می شود تا تولید هورمون های LH و FSH را کنترل کنند – کم و زیاد نمایند – تا زمانی که تخمک گذاری انجام شود.

در تخمک گذاری تنها یک تخم وجود دارد. پس از آزاد شدن تخمک، تمام فولیکول های دیگر از بین می روند. در حین آی وی اف، پزشک نمی خواهد این اتفاق بیفتد. به جای آن می خواهید این واکنش سرکوب شود تا:

1. چندین فولیکول بتوانند یک تخمک بالغ تولید کنند.
2. تخمک ها در فولیکول مانده و به آسانی استفاده شوند.

پروتکل کوتاه مدت و بلند مدت آی وی اف

احتمالا درباره پروتکل بلندمدت و کوتاه مدت چیزهایی شنیده اید. این دو واژه نشان دهنده روش های مختلف سرکوب است. همانطور که مشخص است، تفاوت میان این دو روش به مدت زمان جهش سرکوب بر بدن بستگی دارد. در پروتکل بلند مدت، در چرخه پیش از درمان آی وی اف، جهش سرکوب اعمال می شود. این اعمال در یک یا دو روز پیش از چرخه آغاز شده یا ممکن است پیش از مرحله جسم زرد، که یک هفته پس از تخمک گذاری است (روز 21)، آغاز نشود. داروهایی مانند GnRH در طی پروتکل بلندمدت سرکوب استفاده می شوند، اما مهم ترین آن لوپرورلین است. (داروهای دیگر را در پایین معرفی می کنیم.) قرص های ضدبارداری هم ممکن است در یک یا دو چرخه پیش از درمان تجویز شوند.

پروتکل بلندمدت آی وی اف به درمان طولانی تر و تزریق بیشتر نیاز دارند، بنابراین هزینه بر تر خواهد بود. از آنجاییکه هورمون هایتان در روزهای بیشتری سرکوب شده اند، با عوارض بلندمدت مواجه خواهید شد. درنتیجه برای اغلب زنان، پروتکل بلندمدت نتیجه بخش تر خواهد بود. درنتیجه، روزهای طولانی درمان، عوارض و افزایش هزینه، ارزشش را خواهد داشت.

در پروتکل کوتاه مدت، سرکوب به سرعت انجام شده و تا آغاز چرخه آی وی اف شروع نمی شود. داروهای استفاده شده در این پروتکل عبارت اند از آنتاگونیست های GnRH مانند آنتاگون، Ganirelix و Orgalutran. پروتکل کوتاه مدت برای زنانی که گیرنده های ضعیف داشته و یا زنانی که به سندرم تحریک بیش از حد تخمدان دچارند، مفید باشد. از آنجاییکه در مدت زمان کوتاه تری دارو مصرف می کنید بنابراین هزینه کمتر بوده و با عوارض کمتری رو به رو می شوید.

از سوی دیگر، پروتکل کوتاه مدت به فولیکول هی کمتر (و درنتیجه جنین کمتر) منجر می شود. این نگرانی وجود دارد که آنتاگونیست های GnRH احتمال نقص مادرزادی را افزایش دهند، گرچه میزان این افزایش ناچیز است.

همچنین بخوانید: نکات و مراقبت های بارداری پس از IVF (لقاح آزمایشگاهی)

داروهای استفاده شده برای جهش سرکوب کننده

برای سرکوب در طی آی وی اف از داروهای مختلف استفاده می شود که عبارت اند از:

• آگونیست GnRH شامل داروهایی است مانند لوپرورلین (لوپرلاید)، سینارل (نافارلین) و زولادکس (گوسرلین). آگونیست های GnRH عملکرد هورمون GnRH را تقلید می کند که تولید هورمون های FSH و LH را افزایش می دهد. تجمع GnRH مصنوعی، تخمدان پر شده و تولید FSH و LH پس از حدود سه هفته متوقف می شود.
• آنتاگونیست GnRH حاوی داروهای انتاگون (ganirelix) و سترورلیکس (سترورلیکس) است. آنتاگونیست GnRH به گیرنده های GnRH متصل شده و از توانایی آن برای دریافت سیگنال پیشگیری می کنند. با این کار تولید FSH و LH سریعا متوقف می شود.

پس از دریافت داروهای GnRH به مدت چند روز یا چند هفته، برای تایید ضخامت رحم و قرار دادن تخم ها، سونوگرافی انجام می شود. داروهای باروری برای تحریک تخمدان تجویز می شوند و سپس تخم ها در طی بیهوشی در بدن قرار داده می شوند.

همچنین بخوانید: چگونه از بارداری پیشگیری کنیم

روش های دیگر سرکوب

اگرچه جهش سرکوب کننده طی آی وی اف تخمک گذاری را غیرفعال می کند، اما برای همه زنان مفید نیست. مخصوصا در زنانی که به  ذخیره کم تخمدان دچارند (کاهش شدید تعداد تخمک ها). از آنجاییکه تعداد فولیکول های اندکی وجود دارد، داروهای GnRH می توانند موثر باشند. این داروها به جای غیرفعال کردن تخمدان ها، کل چرخه را غیرفعال می کنند. برای این زنان، تکنیک های جایگزین هم وجود دارد که متخصصین باروری برای سرکوب کردن تخمدان استفاده می کنند:

• آغاز مصرف قرص پیشگیری از بارداری یک ماه پیش از آی وی اف و سپس توقف آن برای تحریک باروری تخمک و فرایند تخمک گذاری
• استفاده از داروهای GnRH با دوز کمتر یا برای مدت کوتاه تر
• آغاز درمان GnRH دیرتر از موعد
• آغاز و توقف تزریق های GnRH در مراحل مختلف
• افزودن هورمون های دیگر برای درمان

در این زمان پزشک ممکن است آزمایش خون و سونوگرافی تجویز کند تا بر شکل گیری فولیکول ها تاثیر گذاشته و آن را کنترل نماید.