همهچیز درباره ادرار تیره و راههای درمان آن
ادرار معمولی بیرنگ یا زردرنگ است درحالیکه ادرار تیره اینگونه نیست. ادرار توسط کلیه تولید میشود. با نوشیدن غذا و مایعات، این مواد از سیستم گوارش به سیستم گردش خون رفته و ازآنجا به کلیه میروند تا تصفیه شوند. کلیه مواد زائد را دفع نموده و مایعات اضافی را از طریق ادرار دفع میکند.
میزنای لولههایی است که کلیه را به کیسه صفرا متصل میکند. کیسه صفرا ادرار را از طریق مجرای ادرار دفع میکند. در حالت عادی ادرار زرد کمرنگ است که نشان میدهد بدن شما به اندازه کافی آبرسانی میشود. در حالت عادی ذرات زردرنگی به نام یوروبیلین در ادرار وجود دارد. هرچقدر رنگ ادرار تیرهتر باشد وجود این ذرات بیشتر است.
ادرار تیره نشاندهنده کمبود آب بدن است. همچنین نشان میدهد ذرات غیرعادی یا خطرناک در بدن وجود دارد. برای مثال، ادرار قهوهای تیره نشاندهنده بیماری کبد و وجود صفرا در ادرار است. ادرار خونی یا سرخرنگ نشاندهنده بیماریهای دیگر مانند آسیب کلیوی است. اگر این علائم را دارید باید به پزشک مراجعه کنید.
بیماریهای احتمالی
بیماریهای احتمالی که باعث تیره شدن ادرار میشوند عبارتاند از:
- هپاتیت
- سیروز
- رابدومیولیز
- کمآبی بدن
- گلومرولونفریت
- آسیب
- انسداد مجاری صفراوی
- سنگ صفرا
- سنگ مثانه
- سرطان مثانه
- یرقان
- بیماری کبد
- سرطان کلیه
- سرطان پانکراس
- مالاریا
- تالاسمی
- پورفیری
- عوارض داروهای رقیقکننده خون
- سنگ کلیه
فعالیت یا ورزش بیشازحد نیز میتواند باعث تیره شدن ادرار شود. همچنین ورزش بیشازحد به بدن آسیبزده و باعث ترشح مواد زائد میشود. درنتیجه ادرار صورتی یا تیره میشود. گاهی اوقات نمیتوان گفت دلیل ادرار تیره کمبود آب بدن است یا بیماریهای دیگر. ادرار تیره که به دلیل کمبود آب بدن ایجاد شود تقریباً به رنگ عسلی است.
ادرار تیره که به دلیل بیماری ایجاد شود قهوهای یا قرمز است. برخی از افراد ادرار شربت مانند دارند. در این شرایط فرد به بیماری کبد یا کلیه مبتلاست. درصورتیکه به کمبود آب بدن مبتلا باشید علاوه بر رنگ تیره ادرار این علائم را نیز خواهید داشت:
- گیجی یا بیحالی
- خشکی دهان
- خشکی پوست
- سردرد
- تشنگی
- یبوست
اگر با نوشیدن آب بیشتر رنگ تیره ادرار رفع شود پس دلیل تیره بودن آن کمآبی بدن بوده است.
عوارض دیگری که بر رنگ ادرار تأثیر میگذارند
گاهی اوقات رنگ تیره ادرار به کمآبی بدن یا مشکلات دیگر ربطی ندارد. بلکه به تغذیه و داروی مصرفی ربط دارد. اگر ادرار شما تیره است به تغذیه خود فکر کنید. اگر در رژیم غذاییتان چغندرقند، توت، ریواس یا باقلا وجود داشته باشد رنگ ادرار تیره میشود. برخی از داروها رنگ ادرار را تیره میکنند. شاید پزشک از قبل این عوارض را با شما در میان بگذارد. برخی از این داروها عبارتاند از:
- لاکساتیو و سنا
- داروهای شیمیدرمانی
- ریفامپین
- وارفارین (کومادین)
- فنازوپیریدین
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر در ادرار خود خون مشاهده کردید و یا ادرار تیره شما با نوشیدن آب رفع نشد به پزشک مراجعه کنید. باید دلیل این مشکل را بدانید. اگر ادرار تیره با درد شدید، بخصوص در ناحیه کمر، همراه است احتمالاً به سنگ کلیه یا عفونت ادراری مبتلا هستید. اگر به پزشک مراجعه نکردید و شرایط بدتر شد و علائمی مانند تهوع، استفراغ و تب بالا ایجاد شد باید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
تشخیص و درمان
اگر به ادرار تیره مبتلا هستید که دلیل آن کمآبی بدن یا مصرف دارو نیست باید آن را با پزشک در میان بگذارید. پزشک برای تشخیص سابقه پزشکیتان را بررسی کرده، معاینه فیزیکی انجام داده و نمونه ادرار میگیرد. در نمونه ادرار کمی از ادرار گرفته شده و در آزمایشگاه بررسی میشود تا احتمال وجود بیماری مشخص گردد. ذراتی که میتوانند نشاندهنده بیماری باشند عبارتاند از:
- باکتری
- بیلیروبین
- کریستال
- گلوکز
- پروتئین
- گلبولهای قرمز خون
- گلبولهای سفید خون
در آزمایشگاه بر اساس سه بررسی تشخیص صورت میگیرد:
- آزمایش فیزیکی نمونه ادرار برای بررسی شفافیت، بافت و رنگ آن
- آزمایش شیمیایی برای اطمینان از وجود یا عدم وجود بیلیروبین، خون، اجسام کتونی، پروتئین و گلوکز
- بررسی میکروسکوپی برای بررسی احتمال وجود باکتری
نمونه ادرار از اولین ادرار صبح انجام میشود. ادرار اول روز بهتر میتواند احتمال وجود ذرات و بیماریها را نشان دهد. اگر نمونه ادرار نتایج غیرعادی را نشان داد آزمایشهای دیگر تجویز میشود. برای این منظور ممکن است آزمایش خون یا بافت ادرار توصیه شود تا نوع باکتری مشخص شود. همچنین آزمایش خون کامل یا پنل متابولیسمی کامل میتواند نشان دهد که کلیه یا کبد درست فعالیت میکند یا نه. سپس بر اساس سابقه پزشکی، علائم و نتایج آزمایشگاهی و بررسیهای دیگر درمان ارائه میشود.
پیشگیری از ادرار تیره
اگر ادرار تیره به دلیل مصرف دارو است باید تا زمان دریافت نتایج دارو را ادامه دهید. اگر رنگ ادرار به دلیل مصرف دارو تیره شده حتماً آن را با پزشک در میان بگذارید. میتوانید از مصرف داروهایی که باعث تیره شدن رنگ ادرار میشوند نیز خودداری کنید. اگر رنگ تیره ادرار به دلیل عدم نوشیدن مایعات است، پس مایعات خود را افزایش دهید. طبق تحقیقات دانشگاه هاروارد یک فرد باید روزانه چهار تا هشت بار و درمجموع حدود شش فنجان و نیم ادرار داشته باشد.
پس از بیدار شدن یک لیوان آب بنوشید. میتوانید همیشه یک بطری آب کنار خود داشته باشید تا در هر شرایطی به بدن خود آبرسانی کنید. اگر ادرار شما کمرنگ یا بیرنگ باشد نشاندهنده نوشیدن آب زیاد است. هر تغییر رنگ در ادرار که به دلیل عدم مصرف دارو یا غذاهای خاص ایجاد نشده باشد باید به پزشک گزارش شود. در صورت وجود خون در ادرار سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
دیدگاهها